“Luật đất đai 2024 đang có những bất cập về việc thực hiện định giá đất tái định cư theo bảng giá đất trong giai đoạn hiện nay”, đây là ý kiến của bà Phan Vân Hà, Viện trưởng viện thẩm định tài chính thuộc Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam trong bài góp ý vừa gửi cho MarketTimes.
Cụ thể, đối với bồi thường hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, tại điều 91 Luật đất đai 2024 có qui định như sau: “Nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất…
2. Việc bồi thường về đất được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, trường hợp không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền quyết định tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Trường hợp người có đất thu hồi được bồi thường bằng đất, bằng nhà ở mà có nhu cầu được bồi thường bằng tiền thì được bồi thường bằng tiền theo nguyện vọng đã đăng ký khi lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Đối với người có đất thu hồi nếu có nhu cầu và địa phương có điều kiện về quỹ đất, quỹ nhà ở thì được xem xét bồi thường bằng đất khác mục đích sử dụng với loại đất thu hồi hoặc bằng nhà ở.
5. Khu tái định cư phải hoàn thiện các điều kiện về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ theo quy hoạch chi tiết được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt; đồng thời phải phù hợp với truyền thống văn hóa, phong tục, tập quán của cộng đồng dân cư nơi có đất thu hồi. Khu tái định cư có thể bố trí cho một hoặc nhiều dự án.
6. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Ủy ban nhân dân cấp huyện có trách nhiệm tổ chức lập và thực hiện dự án tái định cư để bảo đảm chủ động trong việc bố trí tái định cư cho người có đất thu hồi. Việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và việc bố trí tái định cư phải được hoàn thành trước khi có quyết định thu hồi đất.”
Theo bà Phan Vân Hà, chiếu theo quy định của điều 91 Luật đất đai 2024, được hiểu là đất tái định cư sẽ được nhà nước đầu tư về hạ tầng kỹ thuật đồng bộ theo qui hoạch chi tiết và được giao cho người dân bị thu hồi đất ở.
Theo đó, nhà nước sẽ bồi thường hỗ trợ cho người bị thu hồi đất theo mức giá được định giá cụ thể theo qui định tại điểm e khoản 1 điều 160 luật đất đai 2024 và giao đất tái định cư cho người bị thu hồi đất theo mức giá tại qui định tại khoản 3 điều 111 luật đất đai 2024 là: “Giá đất tính tiền sử dụng đất tại nơi tái định cư đối với người được bồi thường về đất ở, người được giao đất ở tái định cư trong trường hợp không đủ điều kiện bồi thường về đất ở là giá đất được xác định theo bảng giá đất tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư”
Như vậy, giá đất bồi thường hỗ trợ cho người thu hồi đất tính theo giá cụ thể (là giá thị trường) còn đất tái định cư thì tính theo giá trên bảng giá đất. Trong khi giá trên bảng giá đất tại giai đoạn này đang thấp hơn giá thị trường khá nhiều và dễ dẫn đến thất thoát ngân sách nhà nước khi thực hiện công tác bồi thường hỗ trợ, tái định cư
Chưa kể đến việc giá đất trên bảng giá đất là giá đất chưa bao gồm chi phí đầu tư hạ tầng dự án mà mới chỉ có hạ tầng xã hội như đất ở riêng lẻ. Vì vậy, nếu xác định giá đất tái định cư bằng bảng giá đất thì toàn bộ chi phí đầu tư hạ tầng vào dự án của nhà nước không được tính đến, dẫn đến thất thoát ngân sách lần thứ 2.
Vì vậy, hiện tại các địa phương đang lúng túng trong công tác định giá đất đối với trường hợp giải phóng mặt bằng và tái định cư.
Để khắc phục tình trạng này, cơ quan quản lý nhà nước cần ban hành bổ sung bảng giá đất đối với các khu đất tái định cư và bảng giá đất đó cần bao gồm cả chi phí đầu tư hạ tầng dự án cho khu đất tái định cư đó.
Nhịp Sống Thị Trường
