Sân vườn là một trong những kiệt tác sống động lớn nhất trong các loại hình nghệ thuật vì nó bao trùm tất cả các yếu tố nội tại của một thiết kế cảnh quan. Thiết kế sân vườn không chỉ là việc phân bố các tiểu cảnh, trồng cây nhưng là sự phối hợp hài hòa giữa màu sắc, thẩm mỹ cũng như kiến trúc hay các vật trang trí để tạo nên một tổng thể khu vườn mang lại không gian xanh mát và tự hào cho gia chủ. Và mỗi phong cách thiết kế sân vườn lại có những đặc trưng riêng về nguyên tắc đòi hỏi người kiến trúc sư phải tuân thủ.
Tuy nhiên, không phải căn nhà nào cũng có một khoảng sân vườn đẹp để thiết kế. Nhưng nếu gia chủ có thể tận dụng khoảng không gian ấy một cách đúng đắn, thì chủ đầu tư hoàn toàn có thể biến sân vườn thành một không gian tươi tắn, giúp tô điểm thêm căn nhà của mình. Cùng An Tường Real tìm hiểu qua các mẫu thiết kế sân vườn cũng như các cách quy hoạch sao cho hợp lí nhất nhé!
Phải hài hòa và mang lại nhiều sinh khí
Mỗi công trình kiến trúc cảnh quan sân vườn đều đem đến nguồn năng lượng riêng. Vườn luôn là nơi hỗ trợ, bồi bổ cuộc sống, hoán chuyển và thanh lọc môi trường cho các thành viên cũng như mọi sinh vật trong nhà. Vườn xưa hay nay đều được thiết kế theo nguyên tắc ngũ hành: Sơn (núi), Mộc (cây cỏ), Thủy (nước), Thổ (đất) và Kim (kim loại). Chúng tạo ra sự hài hòa cả về màu sắc lẫn hình dáng, mang lại nhiều sinh khí cho con người và sinh vật sống.
I. Sân vườn theo phong cách Châu Âu
Nhắc đến sân vườn phong cách Châu Âu, chắc chắn mọi người sẽ nghĩ ngay đến sân vườn kiểu Anh đầy thơ mộng và hoang sơ.
1. Sân vườn kiểu Anh
Những khu vườn huyền thoại của nước Anh từ lâu đã ảnh hưởng đến cảnh quan trên toàn thế giới và được ngưỡng mộ vì những bãi cỏ xanh mướt, hàng rào, bụi cây cùng với biên giới của những bông hoa, cỏ và thảo mộc.
Phong cảnh vườn kiểu Anh đã trở nên phổ biến từ đầu thế kỷ 18, nhanh chóng lan rộng khắp Châu Âu và là một trong những kiểu vườn phổ biến nhất tại khu vực này. Một khu vườn kiểu Anh cổ điển luôn có sự pha trộn đầy màu sắc của những loài hoa độc đáo nhiều màu sắc. Vì thế, dù lớn hay nhỏ, phong cách này luôn phù hợp với bất kỳ không gian nào.
Vườn kiểu Anh được xây dựng theo cách tự gieo hạt và tự phát triển thành từng bụi, vì thế bạn không cần dành nhiều thời gian để chăm sóc chúng. Những khu vườn theo phong cách này thường kết hợp thêm các vật trang trí như những bức tượng, hồ nước nhân tạo hoặc đền thờ và cây xanh có độ cao thấp khác nhau, cùng với màu sắc đa dạng từ các loại hoa sẽ tạo nên một khu vườn mang vẻ đẹp hoang sơ nhiều hơn.
Tác giả và nghệ nhân thiết kế sân vườn nổi tiếng Ann-Marie Powell, người mang đến nét hiện đại cho khu vườn kiểu Anh. Powell, người đã viết cuốn Urban Gardens, khuyên bạn nên sử dụng vật liệu địa phương cho các yếu tố cảnh quan cứng để tạo ra một khung cảnh tự nhiên. Một sự pha trộn đầy màu sắc của thảo mộc, đồng cỏ, vườn cây và vườn rau hòa quyện để tích hợp ngôi nhà và khu vườn vào cảnh quan mà nó bắt nguồn.
2. Sân vườn kiểu Pháp
Khu vườn kiểu Pháp thường mang một phong cách riêng biệt với các công trình kiến trúc cực kỳ đồ sộ và lộng lẫy. André Le Nôtre – kiến trúc sư cảnh quan người Pháp, người đã tạo ra các tính năng đặc trưng của khu vườn với nguyên tắc đầu tiên là đối xứng – một nguyên tắc của sự hoàn hảo – trên một quy mô vô cùng rộng lớn.
Trong những khu vườn kiểu Pháp, yếu tố quan trọng nhất chính là trục chính và trục ngang trên bố cục hình học chặt chẽ, đối xứng.
Ba khung hình học cơ bản là hình vuông, hình chữ nhật và hình tròn được áp dụng nhiều nhất trong thiết kế các của khu đất trồng hoa, thảm cỏ hay đài phun nước.
Các lối đi thường có nhiều cây cối được cắt tỉa cẩn thận và được trồng theo đường thẳng để làm tăng thêm tính đối xứng cho khu vườn.
Những khu vườn chính thức của Pháp thường có một sân thượng từ nơi bắt đầu hay giao thoa để được nhìn thấy toàn khu vườn khi đứng từ trên cao, và liên tục thay đổi giống như trong các tác phẩm điêu khắc hay những chủ đề thần thoại.
Một khu vườn cổ điển của Pháp là một tổng thể hài hòa cả về đối xứng và trang trí với hàng rào và cây xanh, trồng xen kẽ những bồn hoa cảnh được cắt tỉa theo các khối hình học riêng biệt.
Cũng như những kiểu sân vườn khác, sân vườn kiểu Pháp không thể thiếu đài phun nước, hồ bơi, hay những bức tượng mang nét đặc trưng cổ điển nhưng không thiếu sự lịch lãm và trang trọng.
3. Sân vườn kiểu Địa Trung Hải
Sân vườn mang phong cách Địa Trung Hải luôn hấp dẫn người xem bởi vẻ đẹp nồng ấm, phóng khoáng như tính cách của chính con người địa phương. Địa Trung Hải chính là cái nôi văn hóa của Châu Âu từ nền văn minh Hy Lạp – La Mã thần thánh. Vì thế, kiến trúc sân vườn Địa Trung Hải có khởi nguồn từ các quốc gia Châu Âu, Hy Lạp và chịu ảnh hưởng rất nhiều từ kiến trúc cảnh quan hiện đại của Tây Ban Nha.
Những khu vườn mang phong cách Địa Trung Hải thường đặc trưng bởi lối vào uyển chuyển, với vật liệu lát độc đáo là gạch nung Terracotta truyền thống. Cây bóng mát được trồng chủ yếu là cây khuy áo (pittosporum) – loại cây đặc trưng với mùi hương quyến rũ (Gỗ và lá cây được chiết xuất dùng làm nước hoa cho nam giới). Màu sắc của khu vườn được cảm nhận như những tiếng vọng từ bầu trời xanh, bãi cát đầy nắng, hay màu xanh Olive – Viên ngọc quý của vùng đất Địa Trung Hải, màu của đất nung Terracotta ấm, màu hoa Lavender và màu lúa mì thơm mát.
Nhắc đến những khu vườn Địa Trung Hải, người ta không chỉ liên tưởng đến một hình ảnh trong vắt, thanh bình với nắng gió và biển cả nhưng còn hình dung ra những mái vòm thoáng rộng, những loài cây tươi tốt nhiều màu sắc hay sức hút từ những ngôi biệt thự lộng lẫy quyến rũ.
Tất cả đã tạo nên một vùng lãnh thổ nên thơ, là sự hòa trộn giữa nét đẹp thiên nhiên pha lẫn bàn tay thiết kế tài ba của con người.
II. Sân vườn theo phong cách Á Đông
Cùng SGL – Saigon Landscape điểm qua 3 phong cách nổi bật nhất trong khu vực Á Đông, đầy cuốn hút đơn giản nhưng không trải nghiệm vô cùng tuyệt vời!
1. Sân vườn kiểu Nhật Bản
Sân vườn Nhật Bản chính là sự tuyệt tác của những nét đẹp tinh vi và thuần khiết. Vườn cảnh Nhật Bản mang đặc trưng nổi bật với sự ngăn nắp của các vật thể thiên nhiên qua bàn tay thu nhỏ của con người bằng cách sử dụng cây, cây bụi, đá, cát, đồi nhân tạo, ao và nước chảy như các hình thức nghệ thuật.
Các yếu tố cơ bản được sử dụng trong làm vườn của Nhật Bản bao gồm đá, sỏi, nước, rêu, đá, hàng rào và hàng rào. Đá thường được sử dụng làm trung tâm và mang lại sự hiện diện của tâm linh cho khu vườn. Theo truyền thống Shinto, đá là hiện thân của các linh hồn của thiên nhiên. Sỏi được sử dụng như một loại bề mặt xác định và được sử dụng để bắt chước dòng chảy của nước khi được sắp xếp hợp lý.
Về cơ bản có hai loại vườn Nhật chính:
- Tsukiyami, đó là một khu vườn chủ yếu bao gồm đồi và ao.
- Hiraniwa, về cơ bản hoàn toàn trái ngược với tsukiyami: một khu vườn bằng phẳng không có bất kỳ ngọn đồi hay ao hồ nào.
Những khu vườn Nhật Bản là một truyền thống đã vượt qua Muso Soseki, nhà thơ cho biết vườn Nhật chính là một gốc rễ của sự biến đổi. Một khu vườn Nhật Bản chắc chắn sẽ mang lại nhiều cảm giác khác nhau và chắc chắn là một trải nghiệm biến đổi.
2. Sân vườn kiểu Trung Quốc
Kiến trúc vườn truyền thống của Trung Quốc thường mô phỏng lại vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên. Mỗi không gian sân vườn như một vũ trụ thu nhỏ qua các chi tiết cỏ, cây, nước, đá và những kiến trúc mang nét đặc trưng riêng.
Vườn truyền thống Trung Quốc thường có lối vào là nguyệt môn (cổng hình tròn), đi qua những con đường rải sỏi màu để dẫn qua một khu vườn được trưng bày những chậu cây cảnh thu nhỏ cùng với những bức tường trắng, mái nhà màu đen đem lại sự tương phản, mang lại cho người xem cảm giác rộng thênh thang trong sự sắp xếp các tiểu cảnh nối tiếp nhau.
Khi thiết kế và thi công sân vườn theo phong cách Trung Quốc, cần tuân theo những địa thế tự nhiên, có sự linh hoạt trong bố cục của sân vườn và tính âm dương, trong cái thực có cái hư. Ngoài ra, phần lớn vườn Trung Quốc đều chịu ảnh hưởng của đạo Khổng nên những khu vườn thường có sự cân bằng tuyệt đối giữa các yếu tố: Tĩnh và Động, Sáng và Tối, Đá và Nước… sự tác động bên trong qua vẻ trầm mặc, sâu lắng.
3. Sân vườn truyền thống Việt Nam
Sân vườn Việt Nam mang dấu ấn đặc trưng riêng của kiến trúc Á Đông do chịu ảnh hưởng nhiều bởi yếu tố địa lý và khí hậu cận nhiệt đới ẩm. Thể hiện nét đẹp tự nhiên, mộc mạc của thiên nhiên, giản dị và thân thuộc.
Bởi vậy, những yếu tố được đề cao khi thiết kế sân vườn Việt Nam là những gì gần gũi với cuộc sống thường ngày của người dân thôn quê như: cây đa giếng nước, cây khế đầu ao, lũy tre, hàng rào chè tàu hay dâm bụt, cây cau, lu nước với chiếc gáo dừa…
Sân vườn truyền thống Việt Nam thường có diện tích rộng hơn ngôi nhà và được bao bọc bởi hàng rào bằng cây xanh hay cọc tre. Bên trong vườn được trang trí bởi những khóm hoa bụi, cùng với hàng cây cau cao vút trước nhà vươn mình đón ánh nắng và tỏa mùi hương thanh thoát sau mỗi mùa hoa cau nở.
Sân vườn không chỉ là không gian làm mát cho con người những trưa hè oi bức, mà con là nơi để khai thác giá trị kinh tế từ các loại cây ăn quả hay những loại rau xanh mơn mởn trồng bên hông nhà. Tiếng chim hót véo von dưới tán lá cây là âm thanh yên bình, xua tan đi những vất vả, nhọc nhằn của người nông dân Việt Nam trong việc thích ứng và hòa hợp với thiên nhiên.
Một trong những lời khuyên quan trọng nhất mà người ta có thể sử dụng liên quan đến cảnh quan là đưa ra một kế hoạch trước khi bạn bắt đầu làm bất cứ điều gì. Điều quan trọng là phải xem xét cẩn thận chính xác những gì bạn muốn sân vườn của bạn trông như thế nào, và sau đó lập một kế hoạch chi tiết như những bước bạn sẽ cần phải thực hiện.
Hãy đến và kể cho chúng tôi nghe về sân vườn mơ ước của bạn, sẽ luôn có giải pháp cho bất kì ý tưởng nào, dù là điên rồ nhất.
SGL – Saigon Landscape
